Νεφρολιθίαση

Η λιθίαση του ουροποιητικού είναι μία συχνή νόσος που πλήττει περίπου 1 στους 10 ανθρώπους, με τριπλάσια εμφάνιση στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Αποτελεί την τρίτη σε συχνότητα πάθηση του ουροποιητικού μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη.

Ανάλογα με την εντόπιση των λίθων στο ουροποιητικό σύστημα, η ουρολιθίαση διακρίνεται σε:

• Λιθίαση των νεφρών (νεφρολιθίαση)
• Λιθίαση των ουρητήρων (των σωλήνων που μεταφέρουν τα ούρα από τα νεφρά στην ουροδόχο κύστη)
• Λιθίαση της ουροδόχου κύστης
• Λιθίαση της ουρήθρας

Στην νεφρολιθίαση (πέτρα στα νεφρά) ο λίθος ή οι λίθοι εντοπίζονται μέσα στο νεφρό (στα σωληνάρια ή και στην νεφρική πύελο). Οι ουρόλιθοι σχηματίζονται από την πύκνωση των αλάτων στα ούρα, τα οποία σχηματίζουν κρυστάλλους που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν είτε μικρούς λεπτούς κόκκους ψαμμιασικών κρυστάλλων (ψαμμίαση ουροποιητικού), είτε ουρόλιθους μεγέθους λίγων χιλιοστών μέχρι και αρκετών εκατοστών.

Ανάλογα με τη χημική τους σύσταση οι ουρόλιθοι διακρίνονται στα παρακάτω είδη:

• Λίθοι οξαλικού ασβεστίου που αποτελούν το 80% των νεφρικών λίθων
• Λίθοι φωσφορικού ασβεστίου
• Μεικτοί λίθοι
• Λίθοι εναμμώνιου φωσφορικού μαγνησίου
• Λίθοι ουρικού οξέως
• Λίθοι κυστίνης

Από ποιούς παράγοντες δημιουργείται η νεφρολιθίαση

Οι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση λίθων στα νεφρά, είναι:

• Η υπερασβεστιουρία (η αυξημένη ουρική απέκκριση του ασβεστίου είναι το συχνότερο αίτιο νεφρικών οξαλικών λίθων).
• Η υπερουρικοζουρία (οι αυξημένες τιμές του ουρικού οξέος στα ούρα ευθύνονται για το 20% των ασθενών με νεφρικούς λίθους ουρικού οξέως).
• H κυστινουρία (μια κληρονομική πάθηση των νεφρών).
• Η διαταραχή της ισορροπίας του pH των ούρων (λόγω οξείας ή χρόνιας νεφρικής νόσου, ουρολοιμώξεων, διαταραχής των ηλεκτρολυτών, κ.α.).
• Η χρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων (αντιυπερτασικά, διουρητικά, αντιόξινα φάρμακα, υπερβολική λήψη βιταμίνης D, παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών).
• Οι ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού συστήματος που προκαλούν λίμναση των ούρων.
• Η αφυδάτωση και η λήψη μικρών ποσοτήτων νερού (λιγότερο από 1,5 λίτρο την ημέρα).
• Το οικογενειακό ιστορικό (κληρονομικότητα).
• Η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης και η κακή διατροφή.
• Τα μεταβολικά νοσήματα (υπερπαραθυρεοειδισμός, σύνδρομο Cushing).
• Ορισμένα νοσήματα (σαρκοείδωση, νόσος Crohn, αιματολογικά νοσήματα, διάφορες μορφές καρκίνου).

Ποια είναι τα συμπτώματα της νεφρολιθίασης

Αρκετές φορές η παρουσία ενός μικρού λίθου στο νεφρό δεν δίνει έντονα συμπτώματα στον ασθενή, παρά μόνο μία αίσθηση βάρους, πίεσης, ήπιου πόνου ή τσιμπήματος.

Όταν όμως ο λίθος είναι μεγάλος ή μετακινηθεί και αποφράξει την ροή των ούρων, τότε προκαλείται αύξηση της πίεσης της ουροφόρου οδού και προοδευτικά διάταση του νεφρού (υδρονέφρωση). Τότε ο ασθενής νιώθει έναν εξαιρετικά ισχυρό πόνο, που ονομάζεται «κολικός του νεφρού», ο οποίος ξεκινά από την περιοχή του νεφρού, με αντανάκλαση στο κάτω μέρος της πλάτης, στα πλάγια της κοιλιάς που επεκτείνεται μπροστά και χαμηλά στις βουβωνικές χώρες και τα γεννητικά όργανα.

Ο κολικός νεφρού αποτελεί τον ισχυρότερο πόνο που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος και αρκετές φορές είναι ισχυρότερος και από τον πόνο του τοκετού. Ο πόνος εμφανίζεται κατά κύματα και δεν ελαττώνεται ούτε ανακουφίζεται σε καμία αλλαγή της θέσης του σώματος.

Ταυτόχρονα με τον πόνο, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει τα παρακάτω συμπτώματα:

• Μη φυσιολογικό χρώμα στα ούρα ή και αιματουρία
• Δυσκολία στην ούρηση
• Δύσοσμα ούρα
• Πυρετός με ή χωρίς ρίγος
• Ναυτία με ή χωρίς έμετο
• Πόνος κατά την ούρηση

Πως γίνεται η διάγνωση της νεφρολιθίασης

Η νεφρολιθίαση εντοπίζεται και αξιολογείται με τον απεικονιστικό έλεγχο.

Ο ουρολόγος θα παραπέμψει τον ασθενή σε ακτινογραφία και υπερηχογράφημα νεφρών, ουρητήρων, κύστης (ΝΟΚ) για διερεύνηση και εκτίμηση του περιστατικού.

Τα ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ παρέχουν στο σπίτι του ασθενούς 24 ώρες/24ωρο, όλες τις ημέρες του χρόνου, έμπειρους Ουρολόγους στο σπίτι και έμπειρους Ακτινολόγους-Ακτινοδιαγνώστες κατ οίκον με σύγχρονες φορητές ιατρικές ψηφιακές απεικονιστικές συσκευές, για την διάγνωση και αντιμετώπιση όλων των επειγόντων ουρολογικών περιστατικών στο λεκανοπέδιο της Αττικής.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης

Ανάλογα με την βαρύτητα του περιστατικού, ο λιθιασικός ασθενής θα πρέπει να βρίσκεται σε συχνή παρακολούθηση από τον ουρολόγο του. Σε ήπια περιστατικά με μικρούς λίθους συστήνεται φαρμακευτική αγωγή (αντιβιοτικά, διουρητικά, παυσίπονα, όξινο ανθρακικό ή κιτρικό νάτριο, αλλοπουρινόλη, αναστολείς των διαύλων ασβεστίου, κ.α.), λήψη υγρών και αναμονή μέχρι να αποβληθεί μόνη της η πέτρα.

Σε συμπτωματικούς ασθενείς και σε ασθενείς με κολικό νεφρού, η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και σπασμολυτικά φάρμακα και προγραμματισμό επέμβασης για την ενδοσκοπική αφαίρεση λίθων ή την εξωσωματική λιθοτριψία.

Ωστόσο, οι λιθιασικοί ασθενείς έχουν την τάση να σχηματίζουν λίθους στα νεφρά περισσότερες από μία φορά στη ζωή τους. Μάλιστα ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 40% μέσα στα επόμενα 5 χρόνια από το πρώτο περιστατικό.

Για τον λόγο αυτό ο ουρολόγος θα δώσει μακροχρόνιες διατροφικές οδηγίες και φαρμακευτική αγωγή στον ασθενή, ώστε να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα επανεμφάνισης νεφρολιθίασης.

Διατροφή και τρόπος ζωής για ασθενείς που πάσχουν από νεφρολιθίαση

• Αυξημένη πρόσληψη νερού τουλάχιστον 8-10 ποτήρια/ημέρα
• Περιορισμός κατανάλωσης καφέ και τσάι.
• Αποφυγή κατανάλωσης τροφών πλούσιες σε οξαλικά όπως: σπανάκι, μαϊντανό, παντζάρια, σοκολάτα.
• Περιορισμός του αλατιού.
• Περιορισμός κατανάλωσης ζωικής πρωτεΐνης όπως: το κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι.
• Αποφυγή κατανάλωσης αλλαντικών, τουρσιών, παστών τροφίμων, κονσερβών.
• Περιορισμός κατανάλωσης ελιών, πατατάκια, γαριδάκια και αλμυρών σνακ.
• Αποφυγή λήψης σκευασμάτων ασβεστίου & βιταμίνης C.