Τα ούρα, περιέχουν υπό φυσιολογικές συνθήκες άχρηστες ουσίες και άλατα που αποβάλλονται από τον οργανισμό μέσω του αποχετευτικού συστήματος.
Τα άλατα αυτά είναι σε διαλυμένη μορφή και έτσι αποβάλλονται με τα ούρα χωρίς πρόβλημα.
Υπό ορισμένες συνθήκες, πολλές φορές αυτά τα άλατα σχηματίζουν κρυστάλλους που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν είτε μικρούς λεπτούς κόκκους ψαμμιασικών κρυστάλλων, είτε μεγαλύτερους ουρόλιθους.
Η ουρολιθίαση αποτελεί την τρίτη κατά σειρά συχνότητας ουρολογική πάθηση στον άνθρωπο μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη.
Εμφανίζεται σε άτομα κάθε ηλικίας και φύλου με μικρή προτίμηση στους άνδρες κατ΄ αναλογία 2,5/1.
Η ουρολιθίαση είναι μία πάθηση γνωστή από τους αρχαίους χρόνους και υπάρχουν αναφορές γι΄αυτήν από τον Ιπποκράτη το 400 πΧ.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ευνοούν στο σχηματισμό ουρολίθων εντός του ουροποιητικού συστήματος.
Ανάλογα λοιπόν με την εντόπιση του ή των ουρόλιθων, ο γενικός όρος ουρολιθίαση διακρίνεται σε επιμέρους:
- λιθίαση των νεφρών (νεφρολιθίαση)
- λιθίαση των ουρητήρων (των σωλήνων που μεταφέρουν τα ούρα από τα νεφρά στην ουροδόχο κύστη)
- λιθίαση της ουροδόχου κύστης
- λιθίαση της ουρήθρας (του σωλήνα που βγάζει τα ούρα από την κύστη προς τα έξω)
Όπως προαναφέραμε, τα άλατα που βρίσκονται στα ούρα, σχηματίζουν κρυστάλλους που ενώνονται μεταξύ τους δημιουργώντας τους ουρόλιθους.
Ανάλογα με τη χημική τους σύσταση, οι ουρόλιθοι αυτοί διακρίνονται στα παρακάτω είδη:
- Λίθοι οξαλικού ασβεστίου 30%-35%
- Λίθοι φωσφορικού ασβεστίου 5%-10%
- Μικτοί λίθοι (οξαλικού και φωσφορικού Ca) 35%-40%
- Λίθοι εναμμώνιου φωσφ. μαγνησίου (φλεγμονώδεις) 10%-15%
- Λίθοι ουρικού οξέως 8%-10%
- Λίθοι κυστίνης 2%-3%
Συμπτωματολογία:
Γενικότερα η λιθίαση του ουροποιητικού εμφανίζεται κλινικά σαν οξύς πόνος, ο γνωστός κολικός, που αποτελεί τον ισχυρότερο πόνο που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος.
Γυναίκες που έχουν βιώσει κολικό και έχουν γεννήσει φυσιολογικά, ισχυρίζονται ότι ο πόνος του κολικού είναι πολύ ισχυρότερος από τον πόνο του τοκετού.
Στην διάρκεια κολικού, ο ασθενής κινείται χαρακτηριστικά συνεχώς μη μπορώντας να βρει ανακούφιση σε καμία θέση.
Γενικά ο ασθενής που πάσχει από ουρολιθίαση, μπορεί να εμφανίσει τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Πόνο στην οσφυϊκή χώρα με αντανάκλαση στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα και στα έξω γεννητικά όργανα
- Πόνο στην πλάτη και στα πλάγια της κοιλιάς που επεκτείνεται μπροστά και χαμηλά στις βουβωνικές χώρες και τα γεννητικά όργανα και έρχεται κατά κύματα
- Μη φυσιολογικό χρώμα των ούρων ή και αιματουρία
- Δύσοσμα ούρα
- Πυρετός με ή χωρίς ρίγος
- Ναυτία με ή χωρίς έμετο
- Τσούξιμο στην ούρηση
Δεν είναι όμως σπάνιο μία ουρολιθίαση να ανακαλυφτεί τυχαία στα πλαίσια απεικονιστικού ελέγχου για αιματουρία ή για κάποια άλλη πάθηση, χωρίς να έχει δώσει πρότερα συμπτώματα στον ασθενή.
Επίσης πολλοί ουρόλιθοι περνούν απαρατήρητοι και απομακρύνονται με την ούρηση χωρίς να προκαλούν έντονη συμπτωματολογία, παρά μόνο ελαφρύ τσούξιμο.
Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής όταν θα τον πιάσει κολικός
Επί επεισοδίου κολικού, ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί άμεσα στον Ουρολόγο, ο οποίος κατόπιν εξέτασης (κλινικός, αιματολογικός και απεικονιστικός έλεγχος ), θα αποκλείσει άλλες τυχούσες παθήσεις που μπορούν να μιμούνται τον κολικό, όπως η οξεία σκωληκοειδίτιδα, η ουρολοίμωξη, η προστατίτιδα, ο ειλεός, το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής, η εκκολπωματίτιδα κ.α.
Κατόπιν ο Ουρολόγος θα σχεδιάσει ανάλογα το θεραπευτικό πλάνο για την αντιμετώπιση και την θεραπεία της ουρολιθίασης στον ασθενή.